در اسلام درباره حیات موجودات زنده و برآوردن نیازهاى حیاتى آن ها سفارش هاى ویژه اى شده است. خداوند ، خودش فراهم کردن روزى آن ها را بر عهده گرفته، و در قرآن مجید، تمام جنبندگان، پرندگان و چرندگان را «امت»هایى مانندِ جوامع انسانى دانسته و فرموده است:
وَ ما مِنْ دَابَّة فِى الاَْرْضِ وَ لا طائِر یَطِیرُ بِجَناحَیْهِ إِلاّ أُمَمٌ أَمْثالُکُمْ (انعام۳۸) هیچ جنبنده اى در زمین نیست و هیچ پرنده اى که با دو بال خود پرواز مى کند، مگر این که امت هایى مانند شما هستند.
به خاطر همین پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) مسلمانان را از هر گونه آزار و اذیت حیوانات ، منع کرده اند به عنوان نمونه به موارد زیر توجه کنید:

- هر کس گنجشکى را بدون رعایت حق آن بکشد، خداى تعالى در روز قیامت از او بازخواست کند.
سؤال شد حق گنجشک چیست؟
فرمود: این که او را ذبح کند، نه این که گردنش را بِکَنَد.
ـ هر حیوانى که به ناحق کشته شود، روز قیامت از قاتل خود شکایت خواهد کرد.
- رسول خدا(صلى الله علیه وآله)فرمود:
اگر کسی حیوانی را ببندد و به او آب و غذا ندهد تا او بمیرد در روز قیامت به خاطر این گناهش عذاب خواهد شد
- پیامبر اسلام، یک نفر را دید که با عصا گوسفندان خود را مى زد، فرمود: « گوسفندان را با عصا مزن، بلکه به مهربانی و نرمى، آن ها را پس و پیش کن».
- فردى مى خواست حیوانش را بگیرد؛ چون حیوان با نشان دادن غذا ، شرطى شده بود، صاحب حیوان ، با دست خالى ، چنان کرد و حیوان را گرفت. پیامبراعظم(صلى الله علیه وآله)که این صحنه را تماشا مى کرد، ناراحت شد و فرمود: «چرا به این حیوان دروغ گفتى؟! نباید او را فریب مى دادى!»
- در یکى از جنگ ها ، شخصی که اسیر شده بود موفق شد با شترى از معرکه بگریزد ، نذر کرد که به شکرانه این کار ، شتر را در راه خدا قربانی کند! این خبر به گوش پیامبر رسید. پیامبر آن شخص را احضار کرد و به او فرمود چه بد پاداشی به او می دهی ، او تو را رهانید و تو او را میکشی؟!
- رسول خدا(صلى الله علیه وآله)از کنار گروهى عبور کرد. آن گروه، مرغ زنده اى را در یک جاى بلند بسته بودند و با تیر و کمانْ به آن تیر اندازى مى کردند! آن رسول رحمت (صلى الله علیه وآله) تا این صحنه را مشاهده کرد، فرمود: اینان از رحمت خدا بدورند!

  در اسلام، کشتن سگ ها جریمه دارد ، به گونه اى که جریمه سگ شکارى، چهل درهم(هر درهم معادل شش مثقال نقره) و سگ نگهبان، بیست درهم تعیین شده است البته این به شرطی است که آن سگ قیمت مشخصی نداشته باشد ولی اگر فلان مقدار پول برای او پرداخت شده باشد جریمه آن معادل همان مقدار است
- زمانی که رسول خدا (صلى الله علیه وآله) با سپاه اسلام براى فتح مکه مى رفت سگى را دید که مشغول شیر دادن به بچه های خود بود. حضرت به یکی از یاران خود فرمودند کنار آن حیوان بایستد و از او مراقبت نماید تا مبادا سپاهیان که از آن جا مى گذرند به او و بچّه هایش، آسیبى برسانند.

 - رسول خدا(صلى الله علیه وآله) در این باره مى فرماید: شبانگاهان جوجه را از آشیانه اش بیرون نیاورید، و پرنده را هنگام خوابش براى سر بریدن، از لانه بیرون نیاورید تا صبح شود. و همین طور بچّه هاى کوچک پرندگان را که هنوز پر در نیاورده و نمى توانند پرواز نمایند، شکار نکنید!

- شخصی می گوید در محضر رسول خدا(صلى الله علیه وآله)نشسته بودیم که در این هنگام مردى عبا به دوش آمد، در حالى که چیزى در دست داشت و آن را در گوشه عبایش پیچیده بود. آن مرد گفت: اى رسول خدا! وقتی شما را از دور دیدم، به طرف تان آمدم. در مسیر، از کنار چند درخت انبوه گذشتم که صداى جوجه هاى پرنده از آن مى آمد. رفتم آن ها را گرفتم و درعبایم گذاشتم. وقتى چنین کردم، مادرشان آمد و بر دور سر من مى چرخید؛ من هم لاى عبا را برایش باز کردم و او نیز روى جوجه هایش افتاد، من هم عبا را پیچیده و همه آن ها را با هم آوردم.
رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: آن ها را بر زمین بگذار! آن ها را بر زمین گذاشتم، اما دیدم که مادرشان از آن ها جدا نمى شود و فرار نمى کند! رسول خدا به همراهانش فرمود: «آیا از رأفت و مهربانی یک پرنده برای جوجه هایش، تعجب مى کنید؟!» گفتند: آرى، اى رسول خدا! فرمود: «به خدا قسم که خدا به بندگانش مهربان تر است از مادر این جوجه ها به بچّه هایش! اى مرد، آن ها را به همان جایى برگردان که آورده اى»!.

- پیامبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) فرمود: بر مالک چارپایان واجب است به دلیل حرمتی که حیوانات دارند به آن ها آب و علف بدهند.

- یکی از اصحاب پیامبر را دیدند که خودش جو اسبش را پاک مى کند، به او گفتند: چرا نمى گذارى تا دیگران این کار را بکنند؟
گفت: از پیغمبر اسلام شنیدم که فرمود:
مردى نیست که خودش براى اسبش جوها را پاک کند مگر آن که خداوند به هر حبه اى، حسنه اى برایش مى نویسد.
- پیامبر گرامى اسلام فرمود: هنگامى که در کوچه و خیابان با هم صحبت مى کنید پشت حیوان ها را مانند صندلى و کرسى سخنرانى قرار ندهید، ، زیرا چه بسا مرکوبى که بهتر از راکبش است و بیش تر از او، خدا را یاد می کند.
هم چنین در سفارشى دیگر، درباره کیفیت راه و مسیر حیوان ها فرمود: هرگاه یکى از شما بر حیوانى سوار شد، آن را از راه هاى هموار و آسان ببرد، و آن را به راه هاى دشوار و سخت نکشاند!

و در روایتى دیگر فرمود:
کسى که در سربالایى از مَرکب خود پیاده شود و پشت سر آن راه برود، همچون کسى است که بنده اى را در راه خدا آزاد کرده باشد.
- پیامبراعظم (صلى الله علیه وآله) درباره کیفیت بار کردن حیوان، فرمود: بار حیوانات را عقب تر بگذارید، تا سنگینی بار روی دستان آنان قرار نگیرد و راه رفتن برایشان سخت نگردد 
- همچنین پیامبر اکرم میفرمودند: هرگاه هنگام سفر از سرزمین سرسبزى که علف خوب دارد، عبور مى کنید، شتران را از زمین، بهره مند سازید (و بگذارید که حیوانات بچرند و سیر شوند)، اما وقتى از سرزمین بى آب و علفى عبور مى کنید، توقف ننمایید و با سرعت خود را به سرزمین خوبى (سرسبزى) برسانید.
- و فـرمـود: هر زمانى که در مسافرت بر پشت حیوانی سوار هستید وقتی به منزلگاهی رسیدید ، اولین کارى که مى کنید آب و علف دادن به آن حیوان باشد.
- پیامبر خاتم (صلى الله علیه وآله)، در بیانى ظریف که حاکى از نهایت رحمت و رأفت اوست، فرمود:
اگر از شما به خاطر آن چه بر سر حیوانات آورده اید، چشم پوشى شود، به یقین بسیارى از لغزش هاى شما آمرزیده مى شود.
- رسول خدا (صلى الله علیه وآله) از جایى مى گذشت، شترى را دید ، دستش بسته شده است، بدون آن که آب و علفى، جلو آن گذاشته باشند!
فرمود: صاحب این حیوان کجاست؟ آیااز عذاب الهى نمى ترسى به خاطر این رفتارى که با این حیوان کرده اى؟! یا به او آب و علف بده یا رهایش کن تا خودش بچرد.
پیامبر اکرم در بیانی دیگر فرمودند: به صورت حیوانات نزنید، چون هر موجودى، تسبیح گوىِ خداست. صورت آن ها را داغ ننمایید، زیرا چه بسیارند حیواناتی که از صاحبانشان بهترند و بیش تر مطیع خدایند و بیش (از کسى که بر آن ها سوار است) خدا را یاد مى کنند!

- محمد بن فضیل می گوید: «به امام رضا علیه السلام عرض کردم من قوچی را برای قربانی پرورش دادم و چون آن را گرفتم و برای ذبح خواباندم به من نگریست دلم برایش سوخت، سپس سرش را بریدم. آن حضرت فرمود: کار تو را نمی پسندم نباید حیوانی را بپروری، آن گاه سرش را ببری.»
- اگر حیوانی تشنه در معرض مرگ است و آب به اندازه ایی نیست که انسان هم حیوان را سیراب را کند و هم وضو بگیرد، اسلام می گوید باید حیوان را سیراب کند، و به جای وضو تیمم کند.
امیر مومنان (علیه السلام ) می فرماید: «پیامبر وضو می گرفت گربه ایی نزد او آمد پیامبر دانست که آن حیوان تشنه است، پیامبر ظرف آب را به سوی حیوان برد و آن آب را نوشید سپس پیامبر وضو گرفت.

- از رسول خدا پرسیدند آیا نیکی کردن به حیوانات پاداش دارد؟ فرمود: آری برای خنک کردن هر جگر تشنه پاداشی است.

- امام باقر (که درود خدا بر او باد) می فرماید: «خدای متعال سیراب کردن تشنگان را دوست دارد، و کسی که انسان یا حیوانی  را سیراب کند خدا او را در روز قیامت در سایه رحمت خود قرار می دهد 

بنا به دستور اسلام هر کس می خواهد از حیوانی مراقبت کند باید نیازهای آن حیوان را بر آورده کند. در این حکم فرقی میان حیوان حلال گوشت یا حرام گوشت و پرنده و غیر پرنده نیست، زیرا حیوان تشنه و گرسنه می شود و حق حیات دارد.
امیر مومنان در شب نوزدهم ماه مبارک رمضان که مهمان دخترش ام کلثوم بود، درباره مرغابی خانه به دخترش فرمود: «دخترم، موجودی را که دربند کرده ایی زبانی ندارد تا هر گاه تشنه یا گرسنه شد نیاز خویش را بیان کند، پس خوراک و آبش را به موقع تامین کن یا آن را رها کن تا از گیاهان صحرا بخورد.»

- یکی از یاران پیامبر نقل کرده است که شتری شیر ده را به رسول خدا هدیه کردند. ایشان فرمودند تا آن را بدوشم من نیز آن را کاملا دوشیدم. آن حضرت فرمود: «این گونه ندوش برای بچه او نیز سهمی بگذار . گاهی دوشیدن تمام شیر حیوان موجب اذیت خود حیوان نیز می شود.»
حمایت از حیوان شیر ده تنها به حیوان حلال گوشت اختصاص ندارد بلکه هر حیوانی مانند سگ هم اگر شیر ده باشد مورد حمایت قوانین اسلام است. 

البته سفارشات اسلام به رعایت حقوق حیوانات بسیار بیشتر از آن است که در این مختصر بگنجد و ما برای نمونه تنها بخشی از آن را ذکر کردیم ولی برای کسانی که می خواهند شناخت اجمالی از اسلام درباره حقوق حیوانات پیدا کنندهمین مختصر کفایت می کند