با گذشته ی خود چه کنیم؟
تغییر دین، از مهمترین رویدادهایی است که می تواند در زندگی یک انسان رخ بدهد.

قرآن در مورد پیروان ادیان می گوید: «كُلُّ حِزْبٍ بِما لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ» «هر گروه به آنچه نزد خود دارند شادمانند!» (سوره مومنون، آیه ۵۳) به عبارتی انسانها از آنچه دارند راضی و خشنود هستند و به تغییر آن فکر نمی کنند. لذا اکثریت انسانها بر آن دینی هستند که پدرانشان بودند. این باعث شد در طول تاریخ بسیاری از اقوام گذشته، به دعوت انبیا الهی پاسخ مثبت ندهند، و همچنان متعصبانه بر دین آبا و اجدادی خود اصرار داشته باشند.این موضوع تا بدان حد جدی بود که حتی در صورت مغایرت اعتقادات گذشته با عقل و فطرت نیز از آن دست بردار نبودند.

با وجود این ، ممکن است انسانهایی متوجه ایرادات و نواقص اعتقادات گذشته خود شوند و به دنبال تحقیق باشند تا دینی را پیدا کنند که اصول آن حدلق مغایرتی با فطرت و عقل نداشته باشد. هر چند در این میان افرادی هستند که بطلان اعتقاد خود را می دانند اما به خاطر محبتی که به آن دارند و یا ترس از تغییر، همچنان پایبند به آن هستند. چراکه تغییر دین کار بسیار دشواری است که هر کسی جسارت و شهامت آن را ندارد. خصوصا اینکه در نگاه نخست مشکلات زیادی بر سر این راه سخت دیده می شود. اما حق این است که وقتی بطلان اعتقادی بر ما روشن شد و در مقابل، حقیقت را شناختیم، نباید به خاطر محبتی که نسبت به اعتقادات باطل خود داشتیم یا ترس از تغییر، آن را انکار کنیم. چرا که ترس بی دلیل از جانب شیطان است.
ترس، یکی از راه های شیطان برای فریب انسان است. مانند ترس از طرد شدن و تنها ماندن. چرا که ممکن است انسانی که دین خود را تغییر داده از سوی اطرافیان آزار و اذیت ببیند. قرآن در چنین مواردی می گوید:

«... كسانى كه در راه خدا هجرت‌ كردند، و از خانه‌هاى خود بيرون رانده ‌شدند و در راه من آزار ديدند، و جنگ كردند و كشته شدند، به يقين گناهانشان را مى‌بخشم؛ و آن‌ها را در باغ‌هاى بهشتى، كه از پاى درختانش نهرها جارى است، وارد مى‌كنم. اين پاداشى است از طرف خداوند؛ و بهترين پاداش‌ها نزد خدا است.» (سوره آل عمران، آیه ۱۹۵)

این از آن جهت است که سنت خداوند در این جهان، اختیار انسانها است. او از بدرفتاری دیگران با ما جلوگیری نخواهد کرد، اما از ما می خواهد در برابر آن صبر داشته باشیم و هر سختی که در راه رضای خدا و دین حق، به ما تحمیل شود اجر و ثواب دارد و خداوند در همین دنیا یا عالم آخرت این صبر را جبران خواهد کرد.
مرحله ی دیگری که پیش روی یک تازه مسلمان است، این است که ممکن است او پیش از این مرتکب گناهانی شده باشد که اکنون از آنها پشیمان بوده و احساس خوبی از آن کارها نداشته باشد. در این زمان تکلیف چیست؟
در پاسخ به این سوال باید بگوئیم که خداوند می تواند تمام گناهان بشر را حتی اگر به عدد مخلوقات این عالم باشد یک جا ببخشد.

قرآن کریم در این باره می فرماید: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْكِتابِ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَكَفَّرْنا عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ وَ لَأَدْخَلْناهُمْ جَنَّاتِ النَّعيمِ» «و اگر اهل كتاب ايمان مى‌آوردند و تقوا پيشه ‌مى‌كردند، گناهان آن‌ها را مى‌بخشيديم؛ و آن‌ها را در باغ‌هاى پرنعمت بهشت، وارد مى‌ساختيم.»(سوره مائده، آیه ۶۵)

تنها شرط بخشش گناهان توبه است.
توبه، دری است از درهای رحمت الهی که خداوند به روی همه بندگانش گشوده. یعنی هر کس بخواهد در هر زمان و مکانی می تواند توبه کند. در واقع از روزی که خداوند توبه حضرت آدم را پذیرفت، این پذیرش توبه سنت الهی شد برای نسل آدم که اگر هر گناهی مرتکب شدند از رحمت خدا ناامید نباشند چرا که هیچ گناهی به اندازه رحمت و عفو الهی بزرگ نیست. مهمتر اینکه خداوند بسیاری از گناهان ما را بدون توبه می بخشد. مطمئنا چنین خدای مهربانی، توبه هیچ بنده ای را رد نمی کند. او نه تنها گناهان ما را می بخشد بلکه آنها را به خوبی و نیکی تبدیل می کند. برای توبه کردن کافی است آن را به هر صورتی که می توانیم نزد خداوند بیان کنیم و به گناهان خود اعتراف کنیم و از خدای مهربان بخواهیم که از گذشته ما صرف نظر کند. در این حالت نیازی به بازگو کردن گناهان نزد هیچ کس حتی نزدیک ترین دوستان و اقوام نیز وجود ندارد.
اما زمانی که ما به مردم ظلم کرده باشیم در چنین صورتی راه درست این است که حقوق ضایع شده دیگران را جبران نمائیم و از آنها دل جوئی کنیم. و رضایت قلبی آنان را بدست بیاوریم. اما اگر این طلب بخشش مفسده ای به همراه دارد باید از این کار اجتناب کرد و تنها از خداوند طلب بخشش و مغفرت نمود. در ضمن می توانیم برای شخصی که به او ظلم کرده ایم نیز از خداوند طلب بخشش کنیم که خداوند گناهان او را ببخشد یا از طرف او به فقر و نیازمندی کمک نماییم.  اما در جایی که برای انسان مقدور باشد حق از دست رفته ی انسان دیگری را به او برگرداند و گذشته خود را نسبت به او جبران کند، باید این کار را به هر نحو ممکن انجام دهد.