یکی از مهمترین سوالاتی که در بحث نجات در اسلام و مسیحیت مطرح است این است که اگر یک غیر مسلمان اعمال و رفتار خوبی داشته باشد و خوش اخلاق و امانت دار باشد خدای اسلام با او چه رفتاری خواهد داشت؟ آیا صرف مسلمان نبودن باعث نابودی همه اعمال نیک او خواهد شد؟ مانند دانشمندان و مخترعین غیر مسلمانی که خدمات زیادی به جامعه بشری نموده اند. و در مقابل اگر یک غیر مسیحی اعمال و رفتار خوبی داشته باشد و به جامعه خدمت کرده باشد، عیسی مسیح چه رفتاری با او خواهد داشت؟
مسیحیان معتقدند اگر کسی به عیسی مسیح ایمان نداشته باشد اعمال نیک او نتیجه ای نخواهد داشت و جایگاه او جهنم خواهد بود. «اين زماني واقع خواهد شد که خداوندْ عيسي همراه با فرشتگانِ نيرومند خويش با آتشي فروزان از آسمان ظهور کند. او خدانشناسان و نافرمانان به انجيل خداوند ما عيسي را کيفر خواهد داد. جزاي ايشان هلاکت جاوداني و دوري از حضور خداوند و محروميت از جلالِ قدرت او خواهد بود.» (دوم تسالونیکیان،۱: ۷-۹)
اما خداوند در قرآن درباره افراغیر مسلمان می فرماید: «پس هر كس هم وزن ذرّه‌اي كار خير انجام دهد آن را مي‌بيند و هر كس هم وزن ذرّه‌اي كار بد كرده آن را مي‌بيند.»(سوره زلزال، آیات ۷-۸)
همچنین می فرماید: «ما ترازوهاى عدل را در روز قيامت برپا مى‌كنيم، پس به هيچ‌كس كمترين ستمى نمى‌شود و اگر به مقدار سنگينى دانه‌ی خردلى [كار نيك و بدى] باشد، ما آن را حاضر مى‌كنيم و كافیست كه ما حساب‌كننده باشيم.» (سوره انبیاء، آیه ۴۷)
همچنین می فرماید:«من عمل هيچ‌كسى از شما را، زن باشد يا مرد، ضايع نخواهم كرد.» (سوره آل عمران، آیه ۱۹۵)
البته ممکن است این پاداش در دنیا یا آخرت باشد ولی به هر صورت هیچ بخشی از اعمال نیک انسانها ضایع نشده و به کسی ظلم نمی شود.
خداوند در قرآن مسیحیان را با صفات گوناگونی معرفی می کند. در مورد برخی از آنها می گوید درستکار، مومن، امانتدار، میانه رو و معتدل، در برابر خدا فروتن و خاکسار و کسانی که آيات خدا را به بهاي اندک نمي فروشند. برخی مسیحیان نسبت به یهودیان، با مسلمانان رفتار بهتری دارند، چرا که برخی از آنها کشیشان دانشمند و عابدان خدا ترس هستند که در پیروی از حق تکبر نمی کنند. طبق سخنان پیش گفته، خداوند با این افراد به نیکویی رفتار خواهد کرد و پاداش عمل نیک آنها را یا در دنیا یا در آخرت به ایشان خواهد داد.
در یک تقسیم بندی کلی ، خداوند ، مسیحیان را یکسان نداسته و آنان را به چند دسته تقسیم می کند: معاند و کافر هستند. آنها به خیال اینکه به قرآن نیازی ندارند آن را رها کردند. آنها دوست ندارد هیچ خیری از سوی خداوند بر مسلمانان نازل شود. برخی از مسیحیان در کمترین امانتی خیانت می کنند، به خدا دروغ بسته و عقاید خود را به خدا نسبت می دهند. برخی مسیحیان فاسق، کافر، اهل حسادت و دنیا پرست هستند و همواره از حدود الهی تجاوز می کنند. این مسیحیان با سخنان خود مسلمانان را آزار می دهند. آنها همه تلاش خود را برای گمراه کردن مسلمانان به کار می بندند. از نظر قرآن برخی مسیحیان آیات خدا را به مسخره گرفتند، در دین خود غلو و نهی از منکر را ترک کردند و از روی حسد و دشمنی میان خودشان گروه گروه شدند.
مسیحیان یکسان نیستند
(لَيْسُواْ سَوَاءً مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ أُمَّةٌ قَائمَةٌ يَتْلُونَ ءَايَاتِ اللَّهِ ءَانَاءَ الَّيْلِ وَ هُمْ يَسْجُدُون) (آل عمران ۱۱۳)
[همه اهل کتاب] يکسان نيستند، از اهل کتاب گروهي درستکار [و رعايت کننده حقّ خدا و مردم] هستند، آيات خدا را در ساعاتي از شب مي خوانند و [به پيشگاه حق از روي تواضع و فروتني(سجده مي کنند)
الف) مسیحیان مومن ( كُنتُمْ خَيرَْ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لَوْ ءَامَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكاَنَ خَيرًْا لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَكْثرَُهُمُ الْفَاسِقُون (آل عمران ۱۱۰)
شما بهترين امتي هستيد که [براي اصلاح جوامع انساني] پديدار شده ايد، به کار شايسته و پسنديده فرمان مي دهيد و از کار ناپسند و زشت بازمي داريد، و [از روي تحقيق، معرفت، صدق و اخلاص] به خدا ايمان مي آوريد. و اگر اهل کتاب ايمان مي آوردند قطعاً براي آنان بهتر بود؛ برخي از آنان مؤمن [به قرآن و پيامبرند] و بيشترشان فاسقند.
• الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولَئِکَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَمَنْ یَکْفُرْ بِهِ فَأُولَئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ (بقره ۱۲۱)
كسانى كه كتاب آسمانى به آنان عطا كردهايم ، آن را به طورى كه شايسته آن است قرائت می كنند [و آن قرائت نمودن با تدبر و به قصد عمل است] اهل ايمان به آن [كتاب] هستند و كسانى كه به آن كفر می ورزند فقط آنان زيانكارند .
•وَ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مَنْ إِن تَأْمَنْهُ بِقِنطَارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَ مِنْهُم مَّنْ إِن تَأْمَنْهُ بِدِينَارٍ لَّا يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلَّا مَا دُمْتَ عَلَيْهِ قَائمًا ذَالِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ لَيْسَ عَلَيْنَا فىِ الْأُمِّيِّنَ سَبِيلٌ وَ يَقُولُونَ عَلىَ اللَّهِ الْكَذِبَ وَ هُمْ يَعْلَمُون(آل عمران ۷۵ )
و از اهل کتاب کسي است که اگر او را بر مال فراواني امين شماري، آن را به تو بازمي گرداند؛ و از آنان کسي است که اگر او را به يک دينار امين شماري، آن را به تو بازنمي گرداند، مگر آنکه همواره بالاي سرش بايستي [و مال خود را با سخت گيري از او بستاني]. اين به خاطر آن است که آنان گفتند: [چون ما اهل کتابيم] رعايت کردن حقوق غير اهل کتاب بر عهده ما نيست، [و در ضايع کردن حقوق ديگران گناه و عقوبتي نداريم] و اينان [در حالي که باطل بودن گفتار خود را] مي دانند بر خدا دروغ مي بندند .
• إِذْ قَالَ اللَّهُ یَا عِیسَى إِنِّی مُتَوَفِّیکَ وَرَافِعُکَ إِلَیَّ وَمُطَهِّرُکَ مِنَ الَّذِینَ کَفَرُوا وَجَاعِلُ الَّذِینَ اتَّبَعُوکَ فَوْقَ الَّذِینَ کَفَرُوا إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ ثُمَّ إِلَیَّ مَرْجِعُکُمْ فَأَحْکُمُ بَیْنَکُمْ فِیمَا کُنْتُمْ فِیهِ تَخْتَلِفُونَ (آل عمران ۵۵)
[ياد کنيد] هنگامي که خدا فرمود: اي عيسي! من تو را [از روي زمين و از ميان مردم] بر مي گيرم، و به سوي خود بالا مي برم، و از بودن در ميان اجتماع آلوده کافران پاک مي کنم، و آنان را که از تو پيروي کردند تا روز قيامت برتر از کساني که کافر شدند قرار مي دهم؛ سپس بازگشت شما به سوي من است، و در ميان شما در آنچه با هم اختلاف داشتيد [به حقّ و عدالت] داوري مي کنم.
• یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَیُسَارِعُونَ فِی الْخَیْرَاتِ وَأُولَئِکَ مِنَ الصَّالِحِینَ * وَمَا یَفْعَلُوا مِنْ خَیْرٍ فَلَنْ یُکْفَرُوهُ وَاللَّهُ عَلِیمٌ بِالْمُتَّقِینَ (آل عمران ۱۱۴-۱۱۵)
در سايه قرآن و نبوّت پيامبر] به خدا و روز قيامت ايمان مي آورند و به کار شايسته و پسنديده فرمان مي دهند، و از کار ناپسند و زشت بازمي دارند و در کارهاي خير مي شتابند؛ و اينان از شايستگانند. (۱۱۴) و هر کار خيري انجام دهند، هرگز درباره آن مورد ناسپاسي قرار نخواهند گرفت؛ و خدا به تقواپيشگان داناست (۱۱۵)
• وَإِنَّ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ لَمَنْ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ وَمَا أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ خَاشِعِینَ لِلَّهِ لا یَشْتَرُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ ثَمَنًا قَلِیلا أُولَئِکَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ إِنَّ اللَّهَ سَرِیعُ الْحِسَابِ (آل عمران ۱۹۹)
بي ترديد از اهل کتاب کساني هستند که به خدا و آنچه به سوي شما نازل شده و آنچه به سوي خودشان فرود آمده ايمان مي آورند، در حالي که در برابر خدا فروتن و خاکسار بوده، آيات خدا را به بهاي اندک نمي فروشند. براي آنان نزد پروردگارشان پاداشي شايسته و مناسب است؛ يقيناً خدا حسابرسي سريع است.
• أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ أُوتُوا نَصِیبًا مِنَ الْکِتَابِ... فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ بِهِ وَمِنْهُمْ مَنْ صَدَّ عَنْهُ ... (نساء۵۱-۵۵)
آيا به کساني که بهره اي اندک از [دانش] کتاب [تورات و انجيل] به آنان داده شده ننگريستي که به هر معبودي غير خدا، و هر طغيان گري ايمان مي آورند؟! و درباره کساني که کافر شده اند، مي گويند: آنان از کساني که ايمان [به قرآن و پيامبر] آورده اند، راه يافته ترند. (۵۱) اينانند که خدا لعنتشان کرده و هر که را خدا لعنت کند، هرگز براي او ياوري نخواهي يافت (۵۲) آيا آنان را بهره اي از حکومت است [که بخواهند چيزي به مردم دهند و کارساز دنيا و آخرتشان باشند، اگر هم بهره اي باشد] در اين صورت به اندازه گودي پشت هسته خرما به مردم نمي پردازند. (۵۳) بلکه آنان به مردم [که در حقيقتْ پيامبر و اهل بيت اويند] به خاطر آنچه خدا از فضلش به آنان عطا کرده، حسد مي ورزند. تحقيقاً ما به خاندان ابراهيم کتاب و حکمت داديم، و به آنان فرمانروايي بزرگي بخشيديم. (۵۴) پس برخي از آنان [که اهل کتاب اند] به او [که پيامبر اسلام و والاترين فرد از خاندان ابراهيم است] ايمان آوردند، و گروهي از او روي گردانيده اند، و دوزخ که آتشي سوزان و برافروخته است، براي آنان کافي است.(۵۵)
• الْیَوْمَ أُحِلَّ لَکُمُ الطَّیِّبَاتُ وَطَعَامُ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ حِلٌّ لَکُمْ وَطَعَامُکُمْ حِلٌّ لَهُمْ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الْمُؤْمِنَاتِ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِنْ قَبْلِکُمْ... (مائده ۵)
امروز همه پاکيزه ها [ي از رزق خدا] براي شما حلال شد، و طعام اهل کتاب [که مخلوط با مواد حرام و نجس نيست] بر شما حلال و طعام شما هم بر آنان حلال است. و زنان پاکدامن مؤمن، و زنان پاکدامن از اهل کتاب [از طريق ازدواج شرعي] در صورتي که مهريه آنان را بپردازيد بر شما حلال است، در حالي که مايل باشيد پاکدامن بمانيد نه زناکار، و نه انتخاب کننده معشوقه نامشروع در خلوت و پنهان. و هر کس در ايمان [به خدا و پيامبران وقيامت] کفر ورزد، قطعاً عملش تباه شده و فقط او در آخرت از زيانکاران است.
• وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا التَّوْرَاةَ وَالإنْجِیلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لأکَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَمِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَکَثِیرٌ مِنْهُمْ سَاءَ مَا یَعْمَلُونَ (مائده ۶۶)
و اگر آنان تورات و انجيل [واقعي] و آنچه را که از سوي پروردگارشان به آنان نازل شده برپا مي داشتند، بي ترديد از برکات آسمان و زمين بهره مند مي شدند. از آنان گروهي ميانه رو و معتدل اند، و بسياري از آنان بد است آنچه را انجام مي دهند.
• ... وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى ذَلِکَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّیسِینَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لا یَسْتَکْبِرُونَ * وَإِذَا سَمِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَى أَعْیُنَهُمْ تَفِیضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ یَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاکْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِینَ * وَمَا لَنَا لا نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَمَا جَاءَنَا مِنَ الْحَقِّ وَنَطْمَعُ أَنْ یُدْخِلَنَا رَبُّنَا مَعَ الْقَوْمِ الصَّالِحِینَ * فَأَثَابَهُمُ اللَّهُ بِمَا قَالُوا جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الأنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا وَذَلِکَ جَزَاءُ الْمُحْسِنِینَ (مائده ۸۲-۸۵ )
يقيناً سرسخت ترين مردم را در کينه و دشمني نسبت به مؤمنان، يهوديان و مشرکان خواهي يافت. و البته نزديک ترينشان را در دوستي با مؤمنان، کساني مي يابي که گفتند: ما نصراني هستيم. اين واقعيت براي آن است که گروهي از آنان کشيشان دانشمند و عابدان خدا ترس اند، و آنان [در پيروي از حق] تکبّر نمي کنند. (۸۲) و چون آنچه را که بر پيامبر اسلام نازل شده بشنوند، ديدگانشان را مي بيني به سبب آنچه از حق شناخته اند، لبريز از اشک مي شود، مي گويند: پروردگارا! ايمان آورديم، پس ما را در زمره گواهان [به حقّانيّت پيامبر و قرآن] بنويس. (۸۳) و بر پايه چه عذر و بهانه اي به خدا و آنچه از حق براي ما آمده ايمان نياوريم؟ و حال آنکه اميد داريم که پروردگارمان ما را در زمره شايستگان درآورد. (۸۴) پس خدا به پاس اين سخنان [و عقايد صادقانه] به آنان بهشت هايي پاداش داد که از زيرِ [درختانِ] آن نهرها جاري است، در آن جاودانه اند؛ و اين است پاداش نيکوکاران. (۸۵)
• وَالَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَفْرَحُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَمِنَ الأحْزَابِ مَنْ یُنْکِرُ بَعْضَهُ قُلْ إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ وَلا أُشْرِکَ بِهِ إِلَیْهِ أَدْعُو وَإِلَیْهِ مَآبِ ( رعد ۳۶)
و کساني که کتاب آسماني به آنان عطا کرديم از آنچه بر تو نازل شده است، خوشحالند. و برخي از گروه ها [يِ اهل کتاب] بخشي از آن را منکرند، بگو: من فرمان يافته ام که خداي يکتا را بپرستم و شريکي براي او قرار ندهم، تنها به سوي او دعوت مي کنم و بازگشتم فقط به سوي اوست.
• قُلْ آمِنُوا بِهِ أَوْ لا تُؤْمِنُوا إِنَّ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهِ إِذَا یُتْلَى عَلَیْهِمْ یَخِرُّونَ لِلأذْقَانِ سُجَّدًا * وَیَقُولُونَ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنْ کَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولا * وَیَخِرُّونَ لِلأذْقَانِ یَبْکُونَ وَیَزِیدُهُمْ خُشُوعًا (اسراء ۱۰۷-۱۰۹)
• بگو: به آن ايمان بياوريد يا نياوريد [براي آن يکسان است]، همانا کساني که پيش از [نزول] آن معرفت و دانش يافته اند، زماني که بر آنان مي خوانند، سجده کنان به رو در مي افتند. (۱۰۷) و مي گويند: منزّه و پاک است پروردگارمان بي ترديد وعده پروردگارمان [به پاداش مؤمنان و کيفر مجرمان] قطعاً انجام شدني است. (۱۰۸) و گريه کنان به رو در مي افتند و [شنيدن قرآن] بر فروتني و خشوعشان مي افزايد. (۱۰۹)
• الَّذِینَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیَارِهِمْ بِغَیْرِ حَقٍّ إِلا أَنْ یَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَلَوْلا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِیَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ یُذْکَرُ فِیهَا اسْمُ اللَّهِ کَثِیرًا وَلَیَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِیٌّ عَزِیزٌ * الَّذِینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الأرْضِ أَقَامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَّکَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الأمُورِ (حج ۴۰-۴۱)
همانان که به ناحق از خانه هايشان اخراج شدند [و گناه و جرمي نداشتند] جز اينکه مي گفتند: پروردگار ما خداست و اگر خدا برخي از مردم را به وسيله برخي ديگر دفع نمي کرد، همانا صومعه ها و کليساها و کنيسه ها و مسجدهايي که در آنها بسيار نام خدا ذکر مي شود به شدت ويران مي شدند؛ و قطعاً خدا به کساني که [دين] او را ياري مي دهند ياري مي رساند؛ مسلماً خدا نيرومند و تواناي شکست ناپذير است. (۴۰) همانان که اگر آنان را در زمين قدرت و تمکّن دهيم، نماز را برپا مي دارند، و زکات مي پردازند، و مردم را به کارهاي پسنديده وا مي دارند و از کارهاي زشت بازمي دارند؛ و عاقبت همه کارها فقط در اختيار خداست. (۴۱)
• الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ مِنْ قَبْلِهِ هُمْ بِهِ یُؤْمِنُونَ * وَإِذَا یُتْلَى عَلَیْهِمْ قَالُوا آمَنَّا بِهِ إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّنَا إِنَّا کُنَّا مِنْ قَبْلِهِ مُسْلِمِینَ * أُولَئِکَ یُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَیْنِ بِمَا صَبَرُوا وَیَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ (قصص ۵۲-۵۴)
[و برخي از] کساني که پيش از قرآن کتابشان داديم، به قرآن ايمان مي آورند، (۵۲) و هنگامي که بر آنان خوانند، مي گويند: به آن ايمان آورديم، يقيناً اين قرآن از سوي پروردگارمان حق و درست است، البته ما پيش از نزول آن [به سبب راهنمايي هاي تورات و انجيل] تسليم بوديم. (۵۳) اينان به علت صبري که [بر ايمان و عمل به قرآن] کردند و بدي [مردم] را با نيکي و خوبي خود دفع مي کنند و از آنچه به آنان روزي کرده ايم، انفاق مي نمايند، دوبار پاداششان مي دهند. (۵۴)
• وَکَذَلِکَ أَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ فَالَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَمِنْ هَؤُلاءِ مَنْ یُؤْمِنُ بِهِ وَمَا یَجْحَدُ بِآیَاتِنَا إِلا الْکَافِرُونَ (عنکبوت ۴۷)
و همان گونه [که بر پيامبران پيشين کتاب نازل کرديم] اين کتاب را بر تو نازل نموديم، پس [برخي از] کساني که کتابشان داديم به آن ايمان مي آورند، و از اينان [هم که مشرک اند] اندکي به آن ايمان مي آورند، و آيات ما را جز کافران انکار نمي کنند، (۴۷)
• ... قَالَ الْحَوَارِیُّونَ نَحْنُ أَنْصَارُ اللَّهِ فَآمَنَتْ طَائِفَةٌ مِنْ بَنِی إِسْرَائِیلَ وَکَفَرَتْ طَائِفَةٌ فَأَیَّدْنَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَى عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظَاهِرِینَ (صف ۱۴)
اي اهل ايمان! ياران خدا باشيد، همان گونه که عيسي پسر مريم به حواريون گفت: ياران من در راه خدا چه کساني اند؟ حواريون گفتند: ما ياران خداييم. پس طايفه اي از بني اسرائيل ايمان آوردند و گروهي کافر شدند؛ در نتيجه کساني را که ايمان آوردند، بر ضد دشمنانشان ياري داديم تا پيروز شدند.
ب) مسیحیان معاند و کافر
( ... وَ لَوْ ءَامَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكاَنَ خَيرًْا لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَكْثرَُهُمُ الْفَاسِقُون (آل عمران ۱۱۰)
....... و اگر اهل کتاب ايمان مي آوردند قطعاً براي آنان بهتر بود؛ برخي از آنان مؤمن [به قرآن و پيامبرند] و بيشترشان فاسقند.
• مخالفت
... نَبَذَ فَرِیقٌ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ کِتَابَ اللَّهِ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ کَأَنَّهُمْ لا یَعْلَمُونَ (بقره ۱۰۱)
..... گروهى از آنان كه كتاب [آسمانى تورات] به آنان عطا شده بود [با كمال گستاخى] كتاب خدا [قرآن را به خيال آنكه بی نياز از آن هستند] رها كرده [و با آن به مخالفت برخاستند] ، گويى نمی دانند [كه كلام خداست] (۱۰۱)
• عدم خیرخواهی برای مسلمانان
مَا یَوَدُّ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ وَلا الْمُشْرِکِینَ أَنْ یُنَزَّلَ عَلَیْکُمْ مِنْ خَیْرٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَاللَّهُ یَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ (بقره ۱۰۵)
نه كافران از اهل كتاب و نه مشركان ، دوست ندارند كه هيچ خيرى از سوى پروردگارتان بر شما نازل شود ، در حالى كه خدا هركه را بخواهد به رحمت خود اختصاص می دهد ؛ و خدا داراى فضل بزرگى است
• تلاش برای ارتداد مسلمانان از روی حسادت
وَدَّکَثِیرٌ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ لَوْ یَرُدُّونَکُمْ مِنْ بَعْدِ إِیمَانِکُمْ کُفَّارًا حَسَدًا مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ فَاعْفُوا وَاصْفَحُوا حَتَّى یَأْتِیَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ (بقره ۱۰۹)
بسيارى از اهل كتاب پس از آنكه حق براى آنان روشن شد به سبب حسدى كه از وجودشان شعله كشيده ، دوست دارند كه شما را پس از ايمانتان به كفر بازگردانند . هم اكنون [از ستيز و جدال با آنان] درگذريد ، و [از آنان] روى بگردانيد ، تا خدا فرمانش را [به جنگ يا جزيه] اعلام كند ؛ يقيناً خدا بر هر كارى تواناست
• تلاش برای مسیحی کردن مسلمانان
وَلَنْ تَرْضَى عَنْکَ الْیَهُودُ وَلا النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَ الَّذِی جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَکَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِیٍّ وَلا نَصِیر(بقره ۱۲۰)
يهود و نصارى هرگز از تو راضى نمی شوند تا آنكه از آيينشان پيروى كنى . بگو : مسلماً هدايت خدا فقط هدايت] واقعى] است . و اگر پس از دانشى كه [چون قرآن] برايت آمده از خواسته هاى نابجاى آنان پيروى كنى ، از سوى خدا هيچ ياورى براى تو نخواهد بود .
• روی گردانی از اسلام و ستیز و دشمنی
فَإِنْ آمَنُوا بِمِثْلِ مَا آمَنْتُمْ بِهِ فَقَدِ اهْتَدَوْا وَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا هُمْ فِی شِقَاقٍ فَسَیَکْفِیکَهُمُ اللَّهُ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ(بقره ۱۳۷)
پس اگر آنان هم به آنچه شما به آن ايمان آورده ايد ، ايمان آورند [كه ايمان به قرآن و به پيامبر است] مسلماً هدايت يافته اند ، و اگر روى برتابند جز اين نيست كه در ستيز و دشمنىاند ؛ پس به زودى خدا شرّ آنان را [به كشته شدن يا آوارگى از خانه و شهر] دفع خواهد كرد ؛ و او شنوا و داناست.
• عدم ایمان و پیروی از قبله مسلمانان با وجود دلایل آشکار
وَلَئِنْ أَتَیْتَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ بِکُلِّ آیَةٍ مَا تَبِعُوا قِبْلَتَکَ وَمَا أَنْتَ بِتَابِعٍ قِبْلَتَهُمْ وَمَا بَعْضُهُمْ بِتَابِعٍ قِبْلَةَ بَعْضٍ وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ إِنَّکَ إِذًا لَمِنَ الظَّالِمِینَ(بقره ۱۴۵)
به [خدا] سوگند اگر براى اهل كتاب هر دليل روشنى بياورى ، از قبله تو پيروى نمی كنند ، و تو هم[پس از قبله شدن كعبه] پيرو قبله آنان نخواهى بود و [نيز] برخى از آنان [كه يهودى اند] از قبله ديگران [كه نصرانى اند] پيروى نخواهند كرد . اگر پس از دانشى كه [چون قرآن] برايت آمده از هوا و هوس هاى آنان پيروى كنى ، مسلماً در آن صورت از ستمكاران خواهى بود .
• کتمان حق
الَّذِينَ ءَاتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ وَ إِنَّ فَرِيقًا مِّنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ يَعْلَمُون(بقره ۱۴۶)
اهل كتاب ، نسبت به هويّت پيامبر اسلام [بر اساس اوصافش كه در تورات و انجيل خواندهاند] به گونه اى كه پسران خود را می شناسند ؛ شناخت دارند و مسلماً گروهى از آنان حق را در حالى كه می دانند ، پنهان می دارند .
إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنْزَلْنَا مِنَ الْبَیِّنَاتِ وَالْهُدَى مِنْ بَعْدِ مَا بَیَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِی الْکِتَابِ أُولَئِکَ یَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَیَلْعَنُهُمُ اللاعِنُونَ(بقره ۱۵۹)
يقيناً كسانى كه آنچه را ما از دلايل آشكار و [وسيله] هدايت نازل كرديم ، پس از آنكه همه آن را در كتاب [تورات و انجيل] براى مردم روشن ساختيم ، پنهان می كنند [تا مردم به قرآن و پيامبر ايمان نياورند] خدا لعنتشان می كند ، و لعنت كنندگان هم لعنتشان می كنند .
إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ الْکِتَابِ وَیَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَنًا قَلِیلا ... (بقره ۱۷۴)
قطعاً كسانى كه آنچه را خدا از كتاب [تورات و انجيل به عنوان حلال و حرام] نازل كرده [به سود خود ، از بی سوادان يهود و نصارى] پنهان می كنند ، و در برابر اين پنهان كارى بهاى اندكى به دست می آورند ، جز آتش در شكمهاى خود نمی ريزند . و خدا روز قيامت با آنان سخن نمی گويد ، و [از گناهان و زشتىها] پاكشان نمی كند ، و براى آنان عذابی دردناك است .
• اختلاف در کتاب خدا
ذَلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ نَزَّلَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ وَإِنَّ الَّذِینَ اخْتَلَفُوا فِی الْکِتَابِ لَفِی شِقَاقٍ بَعِیدٍ (بقره ۱۷۶)
آن عذاب به خاطراين است كه خدا كتاب آسمانى را به درستى نازل كرد [ولى اينان ، آن را واگذاشتند و در تكذيبش كوشيدند و آن را مايه اختلاف قرار دادند] و يقيناً آنان كه در [مفهوم و محتواى] كتاب اختلاف كردند [تا حقايق از مردم پنهان بماند] در دشمنى دورى[نسبت به حقايق] قرار دارند .
كاَنَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّنَ مُبَشِّرِينَ وَ مُنذِرِينَ وَ أَنزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَينَْ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُواْ فِيهِ وَ مَا اخْتَلَفَ فِيهِ إِلَّا الَّذِينَ أُوتُوهُ مِن بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ بَغْيَا بَيْنَهُمْ فَهَدَى اللَّهُ الَّذِينَ ءَامَنُواْ لِمَا اخْتَلَفُواْ فِيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ وَ اللَّهُ يَهْدِى مَن يَشَاءُ إِلىَ صِرَاطٍ مُّسْتَقِيم (بقره ۲۱۳)
مردم [در ابتداى تشكيل اجتماع] گروهى واحد و يك دست بودند [و اختلاف و نزاعى در امور زندگى نداشتند] ، پس [از پديد آمدن اختلاف ونزاع] خدا پيامبرانى را مژده دهنده و بيم رسان برانگيخت، و با آنان بر اساس حق كتاب نازل كرد ، تا ميان مردم در آنچه با هم اختلاف داشتند ، داورى كند . [آن گاه در خود كتاب هم اختلاف شد] و در آن اختلاف نكردند مگر كسانى كه به آنان كتاب داده شد ، [اين اختلاف] بعد از دلايل روشنى بود كه براى آنان آمد ، [و سبب آن] برترى جويى و حسد در ميان خودشان بود . پس خدا اهل ايمان را به توفيق خود ، به حقّى كه در آن اختلاف كردند ، راهنمايى كرد . و خدا هر كه را بخواهد به راهى مستقيم هدايت می كند .(بقره ۲۱۳)
إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللَّهِ الْاسْلَامُ وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيَا بَيْنَهُمْ وَ مَن يَكْفُرْ بَِايَاتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الحِْسَاب(آل عمران ۱۹)
• مسلماً دينِ [واقعي که همه پيامبرانْ مُبلّغ آن بودند] نزد خدا، اسلام است. و اهل کتاب [درباره آن] اختلاف نکردند مگر پس از آنکه آنان را [نسبت به حقّانيّت آن] آگاهي و دانش آمد، اين اختلاف به خاطر حسد و تجاوز ميان خودشان بود؛ و هر کس به آيات خدا کافر شود [بداند که] خدا حسابرسي، سريع است.
• پشت کردن به حق
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ أُوتُوا نَصِیبًا مِنَ الْکِتَابِ یُدْعَوْنَ إِلَى کِتَابِ اللَّهِ لِیَحْکُمَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ یَتَوَلَّى فَرِیقٌ مِنْهُمْ وَهُمْ مُعْرِضُونَ (آل عمران ۲۳)
آيا نديدى كسانى را كه بهرهاى از كتاب (آسمانى) داشتند، به سوى كتاب الهى دعوت شدند تا در ميان آنها داورى كند، سپس گروهى از آنان، (با علم و آگاهى،) روى می گردانند، در حالى كه (از قبول حق) اعراض دارند
• آرزوی گمراهی مسلمانان
وَدَّتْ طَائِفَةٌ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ لَوْ یُضِلُّونَکُمْ وَمَا یُضِلُّونَ إِلا أَنْفُسَهُمْ وَمَا یَشْعُرُونَ (آل عمران ۶۹)
گروهي از اهل کتاب آرزو دارند که کاش شما را [از راه خدا] گمراه کنند، در حالي که جز خودشان را گمراه نمي کنند، و [اين واقعيت را] درک نمي کنند. (۶۹)
• کفر به آیات خدا و مشتبه نمودن حق به باطل
یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لِمَ تَکْفُرُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ وَأَنْتُمْ تَشْهَدُونَ * یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لِمَ تَلْبِسُونَ الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَکْتُمُونَ الْحَقَّ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ ... (آل عمران ۷۰-۷۳)
گروهي از اهل کتاب آرزو دارند که کاش شما را [از راه خدا] گمراه کنند، در حالي که جز خودشان را گمراه نمي کنند، و [اين واقعيت را] درک نمي کنند. (۶۹)اي اهل کتاب! چرا به آيات خدا [در تورات و انجيل درباره اوصاف پيامبر اسلام] کفر مي ورزيد در حالي که خودتان گواهي مي دهيد [که اين آيات از سوي خدا نازل شده است؟ (۷۰)) اي اهل کتاب! چرا در حالي که [به حقايق و واقعيات] آگاهيد، حق را به باطل مُشتبه مي کنيد، و حق را پنهان مي داريد [تا مردم گمراه بمانند؟ (۷۱) و گروهي از [عالمانِ] اهل کتاب [به پيروان خود] گفتند: اول روز به آنچه [از آيات قرآن] بر مؤمنان نازل شده [به مکر و حيله] ايمان آوريد، و در پايان روز کفر ورزيد، شايد [مؤمنان با اين ايمان و انکار شما به ترديد افتند و] از دينشان بازگردند!!(۷۲) و [نيز گفتند: در توضيح حقايق] جز به کسي که از دينتان پيروي مي کند، اطمينان نورزيد [تا ديگران هدايت نيابند]. بگو: يقيناً هدايت، هدايت خداست. سپس گفتند: گمان نکنيد آنچه به شما اهل کتاب [از نبوّت، معجزه، قبله مستقل و آيات آسماني] داده شده به کسي [از عرب و غير عرب] داده شود، يا اينکه مؤمنان مي توانند نزد پروردگارشان با شما محاجّه و گفتگو کنند. [در پاسـخ ياوه هاي آنان] بگو: فضل و رحمت [که از جلوه هايش نبوّت، کتاب، معجزه و قبله است،] به دست خداست، به هر کس بخواهد مي دهد؛ و خدا بسيار عطا کننده و داناست. (۷۳)
• خیانت در امانت ، دروغ بستن به خدا
...وَمِنْهُمْ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِدِینَارٍ لا یُؤَدِّهِ إِلَیْکَ إِلا مَا دُمْتَ عَلَیْهِ قَائِمًا ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لَیْسَ عَلَیْنَا فِی الأمِّیِّینَ سَبِیلٌ وَیَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ الْکَذِبَ وَهُمْ یَعْلَمُونَ (آل عمران ۷۵)
و از اهل کتاب کسي است که اگر او را بر مال فراواني امين شماري، آن را به تو بازمي گرداند؛ و از آنان کسي است که اگر او را به يک دينار امين شماري، آن را به تو بازنمي گرداند، مگر آنکه همواره بالاي سرش بايستي [و مال خود را با سخت گيري از او بستاني]. اين به خاطر آن است که آنان گفتند: [چون ما اهل کتابيم] رعايت کردن حقوق غير اهل کتاب بر عهده ما نيست، [و در ضايع کردن حقوق ديگران گناه و عقوبتي نداريم] و اينان [در حالي که باطل بودن گفتار خود را] مي دانند بر خدا دروغ مي بندند . (۷۵)
• ارتداد (کفر بعد از ایمان)
کَیْفَ یَهْدِی اللَّهُ قَوْمًا کَفَرُوا بَعْدَ إِیمَانِهِمْ وَشَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَجَاءَهُمُ الْبَیِّنَاتُ وَاللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ (آل عمران ۸۶)
چگونه خدا گروهي را هدايت کند که بعد از آنکه ايمان آوردند، و به حقّانيّت رسول اسلام شهادت دادند، و دلايل روشن و آشکار براي آنان آمد، کافر شدند؟ و خدا گروه ستمکاران را هدايت نمي کند.
• کفر به آیات خدا و تلاش برای ارتداد مسلمانان
قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لِمَ تَکْفُرُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ شَهِیدٌ عَلَى مَا تَعْمَلُونَ * قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لِمَ تَصُدُّونَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ مَنْ آمَنَ تَبْغُونَهَا عِوَجًا وَأَنْتُمْ شُهَدَاءُ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ * یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ تُطِیعُوا فَرِیقًا مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ یَرُدُّوکُمْ بَعْدَ إِیمَانِکُمْ کَافِرِینَ ( آل عمران ۹۸-۱۰۰)
بگو: اي اهل کتاب! چرا به آيات خدا کفر مي ورزيد؟ در حالي که خدا بر آنچه انجام مي دهيد، گواه است. (۹۸) کتاب! چرا کساني را که ايمان آورده اند از راه خدا ـ در حالي که خواهان کج نشان دادن آن هستيد ـ بازمي داريد؟ با اينکه شما [به مستقيم بودن و حقّانيّتش] گواهيد، و خدا از آنچه انجام مي دهيد بي خبر نيست. (۹۹) اي اهل ايمان! اگر از گروهي از کساني که به آنان کتاب داده شده اطاعت کنيد، شما را پس از ايمانتان به کفر بازمي گردانند(۱۰۰)
• فسق ، کفر ، عصیان...
... وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْکِتَابِ لَکَانَ خَیْرًا لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَکْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ * لَنْ یَضُرُّوکُمْ إِلا أَذًى وَإِنْ یُقَاتِلُوکُمْ یُوَلُّوکُمُ الأدْبَارَ ثُمَّ لا یُنْصَرُونَ * ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ أَیْنَ مَا ثُقِفُوا إِلا بِحَبْلٍ مِنَ اللَّهِ وَحَبْلٍ مِنَ النَّاسِ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الْمَسْکَنَةُ ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ کَانُوا یَکْفُرُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ وَیَقْتُلُونَ الأنْبِیَاءَ بِغَیْرِ حَقٍّ ذَلِکَ بِمَا عَصَوْا وَکَانُوا یَعْتَدُونَ (آل عمران ۱۱۰-۱۱۲)
شما بهترين امتي هستيد که [براي اصلاح جوامع انساني] پديدار شده ايد، به کار شايسته و پسنديده فرمان مي دهيد و از کار ناپسند و زشت بازمي داريد، و [از روي تحقيق، معرفت، صدق و اخلاص] به خدا ايمان مي آوريد. و اگر اهل کتاب ايمان مي آوردند قطعاً براي آنان بهتر بود؛ برخي از آنان مؤمن [به قرآن و پيامبرند] و بيشترشان فاسقند. (۱۱۰) هرگز به شما جز آزاري اندک نمي رسانند، و اگر با شما بجنگند [شکست مي خورند و] به شما پشت کرده [فرار مي کنند] آن گاه [از جانب ديگران] ياري نمي شوند.(۱۱۱) هر زمان و هر کجا يافت شوند، [داغِ] خواري و ذلت بر آنان زده شده، مگر [آنکه] به ريسماني از جانب خدا [که ايمان به قرآن و نبوّت پيامبر است] و يا ريسماني از سوي مردمِ [مؤمن که پذيرش ذمه و شرايط آن است، چنگ زنند] و به خشمي از سوي خدا سزاوار شده اند و [داغِ] بينوايي و بدبختي بر آنان زده شد. اين بدان سبب است که آنان همواره به آيات خدا کفر مي ورزيدند و پيامبران را به ناحق مي کشتند، و اين [کفرورزي و کشتن پيامبران] به سبب اين است که [خدا را] نافرماني نمودند و همواره [از حدود الهي] تجاوز مي کردند. [(۱۱۲)
• آزار مسلمانان
لَتُبْلَوُنَّ فِی أَمْوَالِکُمْ وَأَنْفُسِکُمْ وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَمِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا أَذًى کَثِیرًا وَإِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ ذَلِکَ مِنْ عَزْمِ الأمُورِ (آل عمران ۱۸۶)
يقيناً در اموال و جان هايتان امتحان خواهيد شد، و مسلماً از کساني که پيش از شما کتاب آسماني به آنان داده شده و [نيز] از کساني که شرک آوردند، سخنان رنج آور بسياري خواهيد شنيد، و اگر [در برابر آزار اينان] شکيبايي ورزيد و [از تجاوز از حدود الهي] بپرهيزيد [سزاوارتر است.] اين اموري است که ملازمت بر آن از واجبات است.
• تلاش برای اضلال مسلمانان
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ أُوتُوا نَصِیبًا مِنَ الْکِتَابِ یَشْتَرُونَ الضَّلالَةَ وَیُرِیدُونَ أَنْ تَضِلُّوا السَّبِیلَ (نساء ۴۴)
آيا به کساني که بهره اي اندک از علم کتابِ [تورات و انجيل] به آنان داده شده ننگريستي [که با پنهان داشتن حقايق کتاب و تحريف آياتش] گمراهي را مي خرند، و [از روي حسادت و دشمني] مي خواهند شما هم از راه مستقيم گمراه شويد؟
• ایمان به طاغوت ، حسادت...
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ أُوتُوا نَصِیبًا مِنَ الْکِتَابِ یُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَیَقُولُونَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا هَؤُلاءِ أَهْدَى مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا سَبِیلا * أُولَئِکَ الَّذِینَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ وَمَنْ یَلْعَنِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ نَصِیرًا * أَمْ لَهُمْ نَصِیبٌ مِنَ الْمُلْکِ فَإِذًا لا یُؤْتُونَ النَّاسَ نَقِیرًا * أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنَا آلَ إِبْرَاهِیمَ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَآتَیْنَاهُمْ مُلْکًا عَظِیمًا * فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ بِهِ وَمِنْهُمْ مَنْ صَدَّ عَنْهُ وَکَفَى بِجَهَنَّمَ سَعِیرًا (نساء ۵۱-۵۵)
آيا به کساني که بهره اي اندک از [دانش] کتاب [تورات و انجيل] به آنان داده شده ننگريستي که به هر معبودي غير خدا، و هر طغيان گري ايمان مي آورند؟! و درباره کساني که کافر شده اند، مي گويند: آنان از کساني که ايمان [به قرآن و پيامبر] آورده اند، راه يافته ترند. (۵۱) اينانند که خدا لعنتشان کرده و هر که را خدا لعنت کند، هرگز براي او ياوري نخواهي يافت (۵۲) آيا آنان را بهره اي از حکومت است [که بخواهند چيزي به مردم دهند و کارساز دنيا و آخرتشان باشند، اگر هم بهره اي باشد] در اين صورت به اندازه گودي پشت هسته خرما به مردم نمي پردازند. (۵۳) بلکه آنان به مردم [که در حقيقتْ پيامبر و اهل بيت اويند] به خاطر آنچه خدا از فضلش به آنان عطا کرده، حسد مي ورزند. تحقيقاً ما به خاندان ابراهيم کتاب و حکمت داديم، و به آنان فرمانروايي بزرگي بخشيديم. (۵۴) پس برخي از آنان [که اهل کتاب اند] به او [که پيامبر اسلام و والاترين فرد از خاندان ابراهيم است] ايمان آوردند، و گروهي از او روي گردانيده اند، و دوزخ که آتشي سوزان و برافروخته است، براي آنان کافي است.(۵۵)
• درخواست نامعقول
يَسَْلُكَ أَهْلُ الْكِتَابِ أَن تُنزَِّلَ عَلَيهِْمْ كِتَابًا مِّنَ السَّمَاءِ فَقَدْ سَأَلُواْ مُوسىَ أَكْبرََ مِن ذَالِكَ فَقَالُواْ أَرِنَا اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْهُمُ الصَّعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ ثُمَّ اتخََّذُواْ الْعِجْلَ مِن بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ فَعَفَوْنَا عَن ذَالِكَ وَ ءَاتَيْنَا مُوسىَ سُلْطَانًا مُّبِينًا(نساء۱۵۳)
اهل کتاب [بنا به خواستِ نامعقولشان] از تو مي خواهند که از آسمان، کتابي براي آنان نازل کني، البته [اين بازيگران زشت باطن] از موسي بزرگ تر از آن را خواستند، و گفتند: خدا را آشکارا به ما نشان ده. پس آنان را به کيفر ستمشان صاعقه فرو گرفت. باز پس از آنکه [بر وحدانيّت حق و ضرورت خداپرستي] دلايل روشن براي آنان آمد، گوساله را به عنوان معبود گرفتند، و ما از اين [گناه بزرگ و زشت هم] گذشتيم و به موسي برهاني روشن و قدرتي آشکار داديم.
• عهد شکنی
وَمِنَ الَّذِینَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَى أَخَذْنَا مِیثَاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ فَأَغْرَیْنَا بَیْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَسَوْفَ یُنَبِّئُهُمُ اللَّهُ بِمَا کَانُوا یَصْنَعُونَ (مائده ۱۴)
و از کساني که گفتند: ما نصراني هستيم، [بر لزوم اطاعت از خود و پيروي از عيسي] پيمان گرفتيم، پس بخشي از آنچه را [از معارف و احکام انجيل واقعي] که به وسيله آن پند داده شدند، از ياد بردند [و ناديده گرفتند]، بر اين اساس ميان آنان تا روز قيامت کينه و دشمني انداختيم، و خدا آنان را از آنچه همواره انجام مي دادند، آگاه مي کند
• مخفی کردن آیات حقه کتاب مقدس
یَا أَهْلَ الْکِتَابِ قَدْ جَاءَکُمْ رَسُولُنَا یُبَیِّنُ لَکُمْ کَثِیرًا مِمَّا کُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْکِتَابِ وَیَعْفُو عَنْ کَثِیرٍ قَدْ جَاءَکُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَکِتَابٌ مُبِینٌ (مائده ۱۴)(مائده ۹۱)
• و از کساني که گفتند: ما نصراني هستيم، [بر لزوم اطاعت از خود و پيروي از عيسي] پيمان گرفتيم، پس بخشي از آنچه را [از معارف و احکام انجيل واقعي] که به وسيله آن پند داده شدند، از ياد بردند [و ناديده گرفتند]، بر اين اساس ميان آنان تا روز قيامت کينه و دشمني انداختيم، و خدا آنان را از آنچه همواره انجام مي دادند، آگاه مي کند (۱۴)
• تحریف کتاب مقدس
أَفَتَطْمَعُونَ أَنْ یُؤْمِنُوا لَکُمْ وَقَدْ کَانَ فَرِیقٌ مِنْهُمْ یَسْمَعُونَ کَلامَ اللَّهِ ثُمَّ یُحَرِّفُونَهُ مِنْ بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ وَهُمْ یَعْلَمُونَ (بقره ۷۵)(بقره ۷۹)
آيا [شما مردم مؤمن] اميد داريد كه [آن سخت دلان] به [دين] شما ايمان بياورند ؟ ! در حالى كه گروهى از آنان كلام خدا را همواره می شنيدند ، سپس بعد از آنكه [مفهومش را] درك می كردند ، [به سبب دنياطلبی و هواپرستى] به دلخواه خود تغييرش می دادند ، در صورتى كه می دانستند [به كلام خدا و به مردم جوياى حق خيانت می كنند]. (۷۵)
• هم سوگند شدن با یهود در دشمنی با مسلمانان
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الْیَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِیَاءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ وَمَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ (مائده ۵۱)
اي اهل ايمان! يهود و نصاري را سرپرستان و دوستان خود مگيريد، آنان سرپرستان و دوستان يکديگرند [و تنها به روابط ميان خود وفا دارند]. و هر کس از شما، يهود و نصاري را سرپرست و دوست خود گيرد از زمره آنان است؛ بي ترديد خدا گروه ستمکار را هدايت نمي کند.
• به سخره گرفتن دین خدا
يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ الَّذِينَ اتخََّذُواْ دِينَكمُْ هُزُوًا وَ لَعِبًا مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكمُْ وَ الْكُفَّارَ أَوْلِيَاءَ وَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ * وَ إِذَا نَادَيْتُمْ إِلىَ الصَّلَوةِ اتخََّذُوهَا هُزُوًا وَ لَعِبًا ذَالِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَعْقِلُونَ(مائده ۵۷-۵۸)
اي مؤمنان! کساني که دين شما را مسخره و بازيچه گرفته اند، چه از اهل کتاب و چه از کافران، سرپرستان و دوستان خود مگيريد؛ و اگر مؤمن هستيد از خدا پروا کنيد. (۵۷) و چون براي نمازْ ندا در مي دهيد، آن را به مسخره و بازي مي گيرند؛ اين کار زشتشان به سبب اين است که آنان گروهي هستند که [در حقايق و معارف] انديشه نمي کنند. (۵۸)
• اعمال زشت
وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا التَّوْرَاةَ وَالإنْجِیلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَیْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لأکَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَمِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَکَثِیرٌ مِنْهُمْ سَاءَ مَا یَعْمَلُونَ( مائده ۶۶)
و اگر آنان تورات و انجيل [واقعي] و آنچه را که از سوي پروردگارشان به آنان نازل شده برپا مي داشتند، بي ترديد از برکات آسمان و زمين بهره مند مي شدند. از آنان گروهي ميانه رو و معتدل اند، و بسياري از آنان بد است آنچه را انجام مي دهند.
• غلو در دین خود
قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ لا تَغْلُوا فِی دِینِکُمْ غَیْرَ الْحَقِّ وَلا تَتَّبِعُوا أَهْوَاءَ قَوْمٍ قَدْ ضَلُّوا مِنْ قَبْلُ وَأَضَلُّوا کَثِیرًا وَضَلُّوا عَنْ سَوَاءِ السَّبِیلِ (مائده ۷۷)
بگو: اي اهل کتاب! به ناحق در دينتان غلوّ نکنيد، و از اميال و هوس هاي گروهي که يقيناً پيش از اين گمراه شدند وبسياري را گمراه کردند و از راه راست دور شدند، پيروي مکنيد.
• ترک نهی از منکر
کَانُوا لا یَتَنَاهَوْنَ عَنْ مُنْکَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ مَا کَانُوا یَفْعَلُونَ(مائده ۷۹)
آنان يکديگر را ازکارهاي زشتي که مرتکب مي شدند بازنمي داشتند. مسلماً بد بود آنچه را انجام مي دادند.
• دوستی آنان با کفار و مشرکان
تَرَى کَثِیرًا مِنْهُمْ یَتَوَلَّوْنَ الَّذِینَ کَفَرُوا لَبِئْسَ مَا قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنْفُسُهُمْ أَنْ سَخِطَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَفِی الْعَذَابِ هُمْ خَالِدُونَ * وَلَوْ کَانُوا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالنَّبِیِّ وَمَا أُنْزِلَ إِلَیْهِ مَا اتَّخَذُوهُمْ أَوْلِیَاءَ وَلَکِنَّ کَثِیرًا مِنْهُمْ فَاسِقُونَ (مائده ۸۰-۸۱)
بسياري از آنان را مي بيني که با کساني که کفر ورزيدند، همواره دوستي مي کنند. قطعاً بد است آنچه نفوسِ [طغيان گرشان براي قيامت] آنان پيش فرستاده است؛ [و نتيجه آن اين است] که خدا بر آنان خشم گرفت و در عذاب جاودانه اند. (۸۰) اگر به خدا و پيامبر و آنچه بر او نازل شده ايمان مي آوردند، [از برکت آن ايمان] کفّار و مشرکان را سرپرست و دوست خود نمي گرفتند؛ ولي بسياري از آنان فاسق اند. (۸۱)
• دنیا پرستی
فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ وَرِثُواْ الْكِتَابَ يَأْخُذُونَ عَرَضَ هَاذَا الْأَدْنىَ وَ يَقُولُونَ سَيُغْفَرُ لَنَا وَ إِن يَأْتهِِمْ عَرَضٌ مِّثْلُهُ يَأْخُذُوهُ أَ لَمْ يُؤْخَذْ عَلَيهِْم مِّيثَاقُ الْكِتَابِ أَن لَّا يَقُولُواْ عَلىَ اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ وَ دَرَسُواْ مَا فِيهِ وَ الدَّارُ الاَْخِرَةُ خَيرٌْ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَ أَ فَلَا تَعْقِلُون (اعراف ۱۶۹)
پس بعد از آنان جانشيناني [ناشايسته وگناهکار] که کتاب [تورات] را به ارث بردند به جاي ايشان قرار گرفتند، [آنان] متاع پست و از دست رفتني اين دنيا [يِ زودگذر] را [از هر راه نامشروعي] به چنگ مي زنند و [به ناحق] مي گويند: به زودي آمرزيده خواهيم شد. و [به سبب دنياگرايي وغفلت از حقايق] اگر متاع نامشروعي ديگر همانند متاع اول به آنان برسد [باز هم] آن را به چنگ مي زنند؛ آيا از آنان در کتاب [تورات] در حالي که آنچه را در آن است مکرر خوانده و فهميده اند، پيمان [محکم و استوار] گرفته نشده است که نسبت به خدا جز حق نگويند؟! [پس چرا آمرزشي که بدون توبه از حرام خواري و زشت کاري به آنان تعلق نمي گيرد به خدا نسبت مي دهند؟] و سراي آخرت براي کساني که [همواره از مال نامشروع و نسبت ناروا] مي پرهيزند، بهتر است؛ آيا نمي انديشيد؟
• انکار بخشی از آیات الهی
وَالَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَفْرَحُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَمِنَ الأحْزَابِ مَنْ یُنْکِرُ بَعْضَهُ قُلْ إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ وَلا أُشْرِکَ بِهِ إِلَیْهِ أَدْعُو وَإِلَیْهِ مَآبِ (رعد ۳۶)
و کساني که کتاب آسماني به آنان عطا کرديم از آنچه بر تو نازل شده است، خوشحالند. و برخي از گروه ها [يِ اهل کتاب] بخشي از آن را منکرند، بگو: من فرمان يافته ام که خداي يکتا را بپرستم و شريکي براي او قرار ندهم، تنها به سوي او دعوت مي کنم و بازگشتم فقط به سوي اوست.
• پشتیبانی مشرکان در جنگ
وَأَنْزَلَ الَّذِینَ ظَاهَرُوهُمْ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ مِنْ صَیَاصِیهِمْ وَقَذَفَ فِی قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ فَرِیقًا تَقْتُلُونَ وَتَأْسِرُونَ فَرِیقًا (احزاب ۲۶)
[و خدا] کساني را از اهل کتاب که گروه هاي دشمن را پشتيباني کردند از قلعه هاي محکم و استوارشان پايين کشيد و در دل هايشان ترس و بيم افکند، گروهي را مي کشتيد و گروهي را اسير مي کرديد،
• چند دستگی به خاطر دشمنی ، شک در کتاب آسمانی
وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ ... وَمَا تَفَرَّقُوا إِلا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیًا بَیْنَهُمْ وَلَوْلا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ وَإِنَّ الَّذِینَ أُورِثُوا الْکِتَابَ مِنْ بَعْدِهِمْ لَفِی شَکٍّ مِنْهُ مُرِیب (شوری ۱۳-۱۴)
از دين آنچه را به نوح سفارش كرده بود ، براى شما تشريع كرد و آنچه را به تو وحى كرديم ؛ و آنچه ابراهيم و موسى و عيسى را به آن توصيه نموديم [اين است] كه دين را برپا داريد و در آن گروه گروه نشويد . بر مشركان دينى كه آنان را به آن مىخوانى گران است . خدا هر كس را بخواهد به سوى [اين] دين جلب مىكند ، و هر كسى كه به سوى او بازگردد هدايت مىكند. (۱۳) [جامعههاى دينى در طول تاريخ] گروه گروه نشدند ، مگر پس از آنكه [نسبت به حقّانيّت دين به وسيله كتابهاى آسمانى] آگاهى به سويشان آمد ، [اين پراكندگى و تفرقه به سبب] حسد و دشمنى ميان خودشان بود ، و اگر از سوى پروردگارت فرمانى [بر مهلت يافتنشان] تا زمانى معيّن پيشى نگرفته بود ، بىترديد ميانشان [به نابودى] حكم شده بود . و يقيناً كسانى كه پس از آنان كتاب آسمانى [قرآن] را به ميراث يافتند ، نسبت به آن در ترديدى سخت هستند . (۱۴)
• قساوت قلب ، فسق
أَ لَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ أَن تخَْشَعَ قُلُوبهُُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَ مَا نَزَلَ مِنَ الحَْقِّ وَ لَا يَكُونُواْ كاَلَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلُ فَطَالَ عَلَيهِْمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبهُُمْ وَ كَثِيرٌ مِّنهُْمْ فَاسِقُون (حدید ۱۶)
آيا براي اهل ايمان وقت آن نرسيده که دل هايشان براي ياد خدا و قرآني که نازل شده نرم و فروتن شود؟ و مانند کساني نباشند که پيش از اين کتاب آسماني به آنان داده شده بود، آن گاه روزگار [سرگرمي در امور دنيا و مشغول بودن به آرزوهاي دور و دراز] بر آنان طولاني گشت، در نتيجه دل هايشان سخت و غير قابل انعطاف شد، و بسياري از آنان نافرمان بودند.
• کفر، دشمنی با پیامبر
هُوَ الَّذِی أَخْرَجَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ مِنْ دِیَارِهِمْ لأوَّلِ الْحَشْرِ... ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَمَنْ یُشَاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ (حشر ۲-۵)
اوست که کافرانِ از اهل کتاب را در نخستين بيرون راندن دسته جمعي از خانه هايشان بيرون راند. [شما اهل ايمان] رفتنشان را گمان نمي برديد، و خودشان پنداشتند که حصارها و دژهاي استوارشان در برابر خدا [از تبعيد و در به دري آنان] جلوگيري خواهد کرد ولي [اراده کوبنده] خدا از آنجا که گمان نمي کردند به سراغشان آمد و در دل هايشان رعب و ترس افکند به گونه اي که خانه هايشان را به دست خود و به دست مؤمنان ويران کردند. پس اي صاحبان بينش و بصيرت! عبرت گيريد. (۲)
آنچه از درخت خرما [که در مالکيّت اين دشمنان غدّار بود] بريديد يا آنها را بر ريشه ها و تنه هايش رها کرديد، به فرمان خدا بود، تا نافرمانان را زبون و رسوا کند. (۵)
• کفر
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِینَ نَافَقُوا یَقُولُونَ لإخْوَانِهِمُ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ... (حشر ۱۱)
آيا کساني را که نفاق ورزيدند، نديدي؟ که به برادران کافرشان از اهل کتاب مي گويند: اگر شما را [از خانه و ديارتان] بيرون کردند، ما هم قطعاً با شما بيرون مي آييم، و هرگز فرمان کسي را بر ضد شما اطاعت نمي کنيم، و اگر با شما جنگيدند، همانا شما را ياري مي کنيم. و خدا گواهي مي دهد که آنان دروغگويند.
• عدم ایمان
...قَالَ الْحَوَارِیُّونَ نَحْنُ أَنْصَارُ اللَّهِ فَآمَنَتْ طَائِفَةٌ مِنْ بَنِی إِسْرَائِیلَ وَکَفَرَتْ طَائِفَةٌ فَأَیَّدْنَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَى عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظَاهِرِینَ (صف ۱۴)
اي اهل ايمان! ياران خدا باشيد، همان گونه که عيسي پسر مريم به حواريون گفت: ياران من در راه خدا چه کساني اند؟ حواريون گفتند: ما ياران خداييم. پس طايفه اي از بني اسرائيل ايمان آوردند و گروهي کافر شدند؛ در نتيجه کساني را که ايمان آوردند، بر ضد دشمنانشان ياري داديم تا پيروز شدند.
• بدترین مخلوقات
لَمْ یَکُنِ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ وَالْمُشْرِکِینَ مُنْفَکِّینَ حَتَّى تَأْتِیَهُمُ الْبَیِّنَةُ ... إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ وَالْمُشْرِکِینَ فِی نَارِ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فِیهَا أُولَئِکَ هُمْ شَرُّ الْبَرِیَّةِ (بیّنه ۱-۶)
کافران از اهل کتاب و مشرکان [از آيين خود] جدا نمي شدند تا آن دليل روشن براي آنان بيايد. (۱) [آن دليل روشن] فرستاده اي [چون پيامبر اسلام] از سوي خداست که صحيفه هايي پاک را مي خواند. (۲) در آنها نوشته هايي استوار و باارزش است. (۳) و اهل کتاب درباره دين، [گروه گروه و] پراکنده نشدند مگر پس از آنکه آن دليل روشن براي آنان آمد [و به طور کامل نسبت به آنان اتمام حجت شد] . (۴) در حالي که فرمان نيافته بودند جز آنکه خدا را بپرستند، و ايمان و عبادت را براي او از هرگونه شرکي خالص کنند، و حق گرا باشند، و نماز را برپا دارند، و زکات بپردازند؛ و اين است آيين استوار و ثابت. (۵) به يقين کافرانِ از اهل کتاب و مشرکان در آتش دوزخ اند و در آن جاودانه اند؛ اينانند که بدترين مخلوقاتند. (۶)
نظرات (0)