تمامی ادیان و مکاتب دارای احکام و دستوراتی برای پیروان خود هستند تا اولا میزان پایبندی آنان به آن دین مشخص شود و ثانیا پیروانش از پیروان سایر ادیان بازشناخته شوند. و این مهم ، زمانی اتفاق می افتد که آنها به احکام آن دین عمل نمایند.

یک دین از سه قسمت تشکیل شده است
اعتقادات
اخلاق
احکام
از طریق اعتقادات نمی توان به دین کسی پی برد چون عقاید ، هیچ جنبه ظاهری و بیرونی نداشته و فقط در فکر و نیت افراد است. اخلاق هم چون در میان همه انسانها مشترک است چیزی نیست که وجه تمایز میان ادیان باشد در این میان تنها راه تشخیص ، احکامی است که هر دین برای پیروان خود واجب نموده است.
به عنوان مثال در قرآن خطاب به اهل کتاب می گوید اگر می خواهید مسلمان باشید باید نماز بخوانید و مانند مسلمانان رکوع کنید. " وَ ارْكَعُواْ مَعَ الرَّاكِعِين‏ " (و همراه ركوع كنندگان ركوع كنيد) (۴۳ بقره)
حال سوال این است که چرا از میان تمام بخشهای نماز خداوند در این آیه به رکوع اشاره کرده و مثلا نگفته همراه با مسلمانان سجده کنید. این قضیه ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد اما یکی از دلایلش این است که در اعمال عبادی هیچ دین دیگری مسئله ای به نام رکوع نداریم ممکن است سجده یا سایر بخشهای نماز ما با سایر ادیان مشترک باشد اما در عبادت غیر مسلمانان رکوع وجود ندارد پس اگر کسی هنگام عبادت رکوع کند معلوم می شود که مسلمان است
در میان احکام ، بعضی مانند نماز از اهمیت بیشتری برخوردارند. در دین اسلام نماز ستون دین شمرده شده که شاید دلیل آن این باشد که تنها حکمی است که در طول شبانه روز ، بر هر فرد مسلمان واجب است وتحت هر شرایطی هم باید انجام شود چرا که مهمترین راه ارتباطی میان یک مسلمان با خدا به شمار می رود. بعد از نماز نوبت به روزه می رسد که فقط سالی یک بارو تنها برای افرادی که شرایط آن را داشته باشند لازم است. احکام دیگری مانند حج و جهاد و خمس و . . نیز فقط تحت شرایط خاصی و بر بعضی افراد واجب می شود . پس شاید دلیل اهمیت ویژه نماز به خاطر ارتباطی باشد که در طول شبانه روز میان خدا و بندگانش فراهم می کند و به هیچ عنوان نمی گذارد این ارتباط قطع شود. البته هر شخص می تواند به هر اندازه که می خواهد نماز بخواند ولی مقدار واجب آن به همان مقدار است که در بحث احکام یک مسلمان گفته شده.

دلیل دیگر اهمیت نماز را می توان در بحث شکر گزاری جستجو کرد که چون ما لحظه به لحظه از نعمتهای خدا استفاده می کنیم بهترین حالت این است که لحظه به لحظه هم از نعمتهای او سپاسگزاری نماییم اما چون این امر امکان پذیر نیست حداقل ، این است که شکر گزاری را طبق دستور العملی که اسلام به ما داده انجام دهیم. در ضمن نباید گمان کنیم که کارهای خوبی مانند صدقه دادن یا کمک به دیگران می تواند جای نماز را بگیرد هر چند این کارها خوب است و در اسلام نیز سفارش شده و حتی احکام واجبی مانند خمس و زکات برای آن در نظر گرفته شده اما به قول معروف هر چیزی به جای خود . خدا در طول شبانه روز از ما نماز می خواهد نه کمک به دیگران. مثلا اگر هنگام رانندگی ، پلیس به کسی دستور ایست بدهد و از او گواهینامه بخواهد آن شخص هر مدرکی مانند کارت ملی ، شناسنامه ، مدرک تحصیلی یا هر گونه سند و مدرک باارزش دیگری را هم که ارائه بدهد از او قبول نمی شود. چون پلیس از کسی که می گوید من راننده ام گواهی نامه می خواهد. البته این به معنای برتری داشتن گواهینامه بر سایر مدارک نیست بلکه به این خاطر است که پلیس ازکسی که خود را راننده می داند این مدرک را خواسته نه مدارک دیگر!! همانطور که وقتی می خواهید در یک مدرسه ثبت نام کنید سایر مدارک به جز مدارک تحصیلی از شخص مراجعه کننده پذیرفته نمی شود.
پس در هنگام عبادت ، مهمتر از خود عمل ، این است که بدانید آن را بدستور چه کسی انجام می دهید وگر نه کار خوب را هر کسی ممکن است به دلخواه خود و در هر زمان دیگری انجام دهد ولی به صرف انجام کارِ خوب به کسی مسلمان نمی گویند بلکه مسلمان کسی است که کارخوب را بدستور خدا و همانطور که او خواسته انجام می دهد نه به دلخواه خود!
ممکن است برخی گمان کنند که خدا به این دلیل برخی احکام را واجب کرده که به آنها نیازداشته! این حرف مانند این است که بگوییم یک معلم به این دلیل به دانش آموزان خود تکلیف داده که به انجام ان تکالیف نیاز داشته و به خاطر انجام تکالیف چیزی به او می رسیده در حالی که همه می دانیم تمام نفع و ضرر این کار به دانش آموز می رسد و معلم منفعتی از آن نمی برد. اما سوال اینجاست که پس دلیل وجوب نماز و سایر احکام از طرف خداچیست؟ جواب این سوال را ما در ابتدای همین نوشتار گفتیم که مهمترینِ دلیل آن ، سنجش میزان ایمان و راستگویی افراد در ادعای مسلمانیشان است.
یکی از فواید مهم عمل به احکام مخصوصا نماز این است که اگر با رعایت شرایط و دستورات آن خوانده شود طبق آیه قرآن مانع انجام گناهان می گردد. چون فرد نماز گزار اگر، خود را در برابر خداوند بداند و یقین داشته باشد که خدا او را می بیند و این را به بیرون از نماز هم سرایت داده و با خود بگوید خدایی که مرا در حالت نماز می دید همان خدا شاهد اعمال دیگر من نیز هست واضح است که این فکر ، در حرف و عمل وی در جریان زندگی او نیز تاثیر گذاشته و به مرور زمان باعث دوری کامل او از تمامی گناهان خواهد شد. اما واضح است که اگر فرد نماز گزار بدون چنین دیدگاهی یا دیدگاههای شبیه به این نماز بخواند تاثیری از نماز خود مشاهده نخواهد کرد.