عقل یكی از بزرگترین نعمت هایی است كه خدا به انسان داده
عقل وسیله شناخت خوب و بد است
انسان به واسطه عقلش از موجودات دیگر شناخته می شود
او بوسیله عقل می تواند خود ، خدا ، دنیا و مردم را بشناسد
در اسلام تنها به انسانهایی كه از عقل خود بدرستی استفاده می كنند عاقل می گویند و همه انسانها به صرف داشتن عقل عاقل نیستند
اسلام از همه مردم میخواهد كه از عقل خود برای شناخت و قضاوت در كارها استفاده كنند
یكی از موارد استفاده از عقل ، عبرت گرفتن و درس آموزی از تجربیات خود و دیگران است
عقل كاربردهای زیادی دارد ولی كامل نیست به طوری كه از درك ماورای خود و این دنیا عاجز است مثلا نمی تواند تصور كند كه كسی بشنود ولی گوش نداشته باشد یا ببیند ولی چشم نداشته باشد عقل قادر به درك بسیاری از امور مانند وسعت جهان هستی نیست
بر خلاف برخی ادیان ، در اسلام عقل بوسیله ایمان كامل می شود و بالعکس و هر یك كامل كننده دیگری است
از نظر اسلام فقط کسانی در نهایت به سعادت می رسند که در همه کارها از عقل و اندیشه خود ، برای تشخیص راه درست استفاده کنند